DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ,
Uluslararası ticarette en çok kullanılan teslim terimlerinin tek düze (standart) bir yorumunu sağlamak, ülkeden ülkeye farklı uygulamaların ve belirsizliklerin önüne geçmek, bu şekilde oluşabilecek zaman ve para kaybının önüne geçmek, ticari hayatta güvenlik sağlamak amacıyla Milletlerarası Ticaret Odası (MTO) Ticari Terimler Komitesi tarafından kabul edilen “Ticari Terimlerin Tanımlarına İlişkin Uluslararası Kurallar” 2010 yılında yeniden revize edilmiştir.
Incoterms’in Yapısı;
1990’da daha kolay anlaşılması için terimler temel olarak dört farklı gruba ayrılmıştır. Her kategori içinde bulunan terimlerin baş harflerine ve malların teslim şekli ve yerine göre gruplandırılmıştır:
“E” Grubu: Satıcının malları, kendi binası içinde hazır bulundurduğu teslim şekli (EXW)
“F” Grubu: Satıcının malları, alıcı tarafından tayin edilen taşıma aracına gönderdiği teslim şekli (FCA, FAS, FOB)
“C” Grubu: Satıcının malların taşınmasını taahhüt ettiği teslim şekli. Fakat burada satıcı malların yüklenmesinden ve sevkinden sonra meydana gelebilecek hasar ve kayıplardan sorumlu değildir. (CFR, CIF, CPT, CIP)
“D” Grubu: Satıcının varış yerine kadar malların taşınmasında bütün masraf ve riskleri üstlendiği teslim şekli.(DAT, DAP, DDP)
Incoterms’in Yapısı;
1990’da daha kolay anlaşılması için terimler temel olarak dört farklı gruba ayrılmıştır. Her kategori içinde bulunan terimlerin baş harflerine ve malların teslim şekli ve yerine göre gruplandırılmıştır:
“E” Grubu: Satıcının malları, kendi binası içinde hazır bulundurduğu teslim şekli (EXW)
“F” Grubu: Satıcının malları, alıcı tarafından tayin edilen taşıma aracına gönderdiği teslim şekli (FCA, FAS, FOB)
“C” Grubu: Satıcının malların taşınmasını taahhüt ettiği teslim şekli. Fakat burada satıcı malların yüklenmesinden ve sevkinden sonra meydana gelebilecek hasar ve kayıplardan sorumlu değildir. (CFR, CIF, CPT, CIP)
“D” Grubu: Satıcının varış yerine kadar malların taşınmasında bütün masraf ve riskleri üstlendiği teslim şekli.(DAT, DAP, DDP)
“ I N C O T E R M S 2010 ” TERİMLERİNİN AÇIKLAMALARI
1.GRUP E
EXW : EX WORKS
(İşyerinde, fabrikasında, mağazasında teslim)
(..... olarak belirtilen yer)
• Satıcının malları belirlenen tarihte alıcının emrine kendi işyerinde (fabrika, atölye, depo vs.) hazır bulundurduğu ve satıcının yükümlülüğünün en az olduğu teslim şeklidir.
• Teslim, satıcının işyerinde (kuruluşunda) yani fabrikada, depoda, mağazada vs. gerçekleşir. Teslim yeri birden fazla ise, satıcı kendisi için en uygun olanını seçebilir.
• Satıcı gümrük çıkış işlemlerini üstlenmez.
• Aksi kararlaştırılmadıysa, satıcı malları araca yüklemekten sorumlu değildir.
• Alıcı her türlü kayıp ve hasar riskini üstlenir.
• Malların gümrüklerden geçişi veya daimi olarak ihracının yasaklanması riski alıcıdadır.
• Malların taşınması, sigortalanması gibi tüm işlemler alıcı tarafından yapılır.
• Örnek olarak “EXW İSTANBUL” satışta, satıcının sorumluluğu İstanbul’daki fabrikasında malları alıcının tasarrufuna bırakmakla sınırlıdır.
EXW : EX WORKS
(İşyerinde, fabrikasında, mağazasında teslim)
(..... olarak belirtilen yer)
• Satıcının malları belirlenen tarihte alıcının emrine kendi işyerinde (fabrika, atölye, depo vs.) hazır bulundurduğu ve satıcının yükümlülüğünün en az olduğu teslim şeklidir.
• Teslim, satıcının işyerinde (kuruluşunda) yani fabrikada, depoda, mağazada vs. gerçekleşir. Teslim yeri birden fazla ise, satıcı kendisi için en uygun olanını seçebilir.
• Satıcı gümrük çıkış işlemlerini üstlenmez.
• Aksi kararlaştırılmadıysa, satıcı malları araca yüklemekten sorumlu değildir.
• Alıcı her türlü kayıp ve hasar riskini üstlenir.
• Malların gümrüklerden geçişi veya daimi olarak ihracının yasaklanması riski alıcıdadır.
• Malların taşınması, sigortalanması gibi tüm işlemler alıcı tarafından yapılır.
• Örnek olarak “EXW İSTANBUL” satışta, satıcının sorumluluğu İstanbul’daki fabrikasında malları alıcının tasarrufuna bırakmakla sınırlıdır.
2.GRUP F
F C A : FREE CARRIER (Taşıyıcıya Teslim) (..... yer ismi)
• Satıcı malları gümrük çıkış işlemleri tamamlanmış olarak alıcı tarafından belirtilen yerde ve yine alıcı tarafından belirtilen taşıma aracında teslim eder.
• Bu terim 1990 revizyonunda eklenmiştir ve FOR / FOT ve FOB Airport terimlerinin yerine geçmiştir.
• Bütün taşıma türlerinde (çok vasıtalı olanlarda dahil) kullanılabilir.
• Belirli bir teslim yeri veya noktası bulunmuyorsa ya da birkaç nokta varsa satıcı bu noktayı kendisi seçebilir.
• Teslim yeri satıcının işyerinden başka bir yerse mallar gümrük çıkış işlemleri tamamlanmış olarak
(a) alıcı tarafından belirtilen taşıyıcıya, ya da
(b) alıcı tarafından seçilmiş bir başkasına (navlun komisyoncusu gibi) teslim edilir.
• Teslim yeri satıcının işyeri ise, mallar gümrük çıkış işlemleri tamamlanmış olarak alıcının tayin ettiği araca yüklenmekle teslim gerçekleşmiş olur.
• Teslim yeri varış noktasında ise, mallar gümrük giriş işlemleri yapılmadan belirtilen yerde araç içinde bulundurulmakla teslim gerçekleşmiş olur. Malların taşıma aracından boşaltma işlemleri alıcının sorumluluğundadır.
• Taşıma sırasındaki hasar riski alıcıya ait olduğundan, Sigorta alıcı tarafından yaptırılır.
• Bu terim 1990 revizyonunda eklenmiştir ve FOR / FOT ve FOB Airport terimlerinin yerine geçmiştir.
• Bütün taşıma türlerinde (çok vasıtalı olanlarda dahil) kullanılabilir.
• Belirli bir teslim yeri veya noktası bulunmuyorsa ya da birkaç nokta varsa satıcı bu noktayı kendisi seçebilir.
• Teslim yeri satıcının işyerinden başka bir yerse mallar gümrük çıkış işlemleri tamamlanmış olarak
(a) alıcı tarafından belirtilen taşıyıcıya, ya da
(b) alıcı tarafından seçilmiş bir başkasına (navlun komisyoncusu gibi) teslim edilir.
• Teslim yeri satıcının işyeri ise, mallar gümrük çıkış işlemleri tamamlanmış olarak alıcının tayin ettiği araca yüklenmekle teslim gerçekleşmiş olur.
• Teslim yeri varış noktasında ise, mallar gümrük giriş işlemleri yapılmadan belirtilen yerde araç içinde bulundurulmakla teslim gerçekleşmiş olur. Malların taşıma aracından boşaltma işlemleri alıcının sorumluluğundadır.
• Taşıma sırasındaki hasar riski alıcıya ait olduğundan, Sigorta alıcı tarafından yaptırılır.
FAS : FREE ALONGSIDE SHIP
(..... yükleme limanı belirtilmek suretiyle) (Gemi Doğrultusunda Teslim)
• Deniz ya da nehir taşımacılığında kullanılır.
• Teslim, yükleme limanında malların gemi doğrultusunda rıhtıma veya mavnaya yerleştirilmesi ile gerçekleştirilir.
• Satıcı gerekli ihraç iznini ya da diğer resmi belgeleri alır.
• Alıcı teslimden itibaren bütün masraf ve risklere katlanır.
• Sigorta ve taşıma masrafları alıcının sorumluluğundadır.
.
• Teslim, yükleme limanında malların gemi doğrultusunda rıhtıma veya mavnaya yerleştirilmesi ile gerçekleştirilir.
• Satıcı gerekli ihraç iznini ya da diğer resmi belgeleri alır.
• Alıcı teslimden itibaren bütün masraf ve risklere katlanır.
• Sigorta ve taşıma masrafları alıcının sorumluluğundadır.
.
FOB : FREE ON BOARD
(..... yükleme limanı belirtilmek suretiyle) (Güvertede Teslim)
• Deniz ve nehir taşımacılığında kullanılır.
• Teslim, yükleme limanında malların gemiye aktarılması ile gerçekleşir.
• Alıcı masrafları kendisine ait olmak üzere taşıma sözleşmesini yapar.
• Mallara ilişkin kayıp ya da hasar riskler mallar gemiye yüklendikten sonra satıcıdan alıcıya geçer.
• Gemi dışındaki taşıma vasıtalarında FOB terimi kullanılmaz. FCA kullanılır.
• Satıcı gümrük çıkış işlemleri için gerekli formaliteleri yapmakla yükümlüdür.
• Taşıma ve Sigorta masrafları alıcıya aittir. Ancak mallar teslim yeri olan geminin üzerine yüklenene kadar satıcının sorumluluğundadır. Mallar gemiye yüklendikten sonra alıcı her türlü kayıp ve hasar riskini üstlenir.
• Satıcı teslim tarihinde ve belirlenmiş teslim yerinde alıcının tayin ettiği gemiyi bulamazsa, malları alıcının emrine hazır duruma getirdiğine dair resmi otoritelerden (noter gibi) alacağı bir belge ile de teslim şartlarını yerine getirmiş sayılır ve bu andan itibaren bütün risk alıcıya geçer.
• Teslim, yükleme limanında malların gemiye aktarılması ile gerçekleşir.
• Alıcı masrafları kendisine ait olmak üzere taşıma sözleşmesini yapar.
• Mallara ilişkin kayıp ya da hasar riskler mallar gemiye yüklendikten sonra satıcıdan alıcıya geçer.
• Gemi dışındaki taşıma vasıtalarında FOB terimi kullanılmaz. FCA kullanılır.
• Satıcı gümrük çıkış işlemleri için gerekli formaliteleri yapmakla yükümlüdür.
• Taşıma ve Sigorta masrafları alıcıya aittir. Ancak mallar teslim yeri olan geminin üzerine yüklenene kadar satıcının sorumluluğundadır. Mallar gemiye yüklendikten sonra alıcı her türlü kayıp ve hasar riskini üstlenir.
• Satıcı teslim tarihinde ve belirlenmiş teslim yerinde alıcının tayin ettiği gemiyi bulamazsa, malları alıcının emrine hazır duruma getirdiğine dair resmi otoritelerden (noter gibi) alacağı bir belge ile de teslim şartlarını yerine getirmiş sayılır ve bu andan itibaren bütün risk alıcıya geçer.
3. GRUP C
C F R : COST AND FREIGHT
(…. varış limanı belirtilerek) (Mal Bedeli ve Navlun)
• “Incoterms 1980”deki C&F teriminin yeni kısaltmasıdır.
• Taşıma masrafları ve navlun bedeli satıcı tarafından ödenir.
• Deniz ya da nehir taşımacılığında kullanılır.
• Satıcı masrafları kendisine ait olmak üzere taşıma sözleşmesi yapar.
• Teslim, konşimento veya diğer deniz taşıma belgesi ile kanıtlanır.
• Satıcı navlun ücretini ödeyerek yüklemeyi gerçekleştirir. Bu andan itibaren navlun dışındaki mallarla ilgili kayıp ve hasar riski malların gemiye yüklendikten sonra alıcıya geçer.
• Satıcı gümrük çıkış işlemlerini de yapmak zorundadır.
• Taşıma masrafları ve navlun bedeli satıcı tarafından ödenir.
• Deniz ya da nehir taşımacılığında kullanılır.
• Satıcı masrafları kendisine ait olmak üzere taşıma sözleşmesi yapar.
• Teslim, konşimento veya diğer deniz taşıma belgesi ile kanıtlanır.
• Satıcı navlun ücretini ödeyerek yüklemeyi gerçekleştirir. Bu andan itibaren navlun dışındaki mallarla ilgili kayıp ve hasar riski malların gemiye yüklendikten sonra alıcıya geçer.
• Satıcı gümrük çıkış işlemlerini de yapmak zorundadır.
CIF : COST, INSURANCE AND FREIGHT
(..... varış limanı belirtilerek) (Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun)
• Tarafların yükümlülüğü CFR satışa benzer.
• Satıcı malları ayrıca sigortalar ve masrafını öder.
• Sigortanın kapsamı en az malın CIF bedeli artı % 10; Toplam % 110 olmalıdır.
• Yalnız deniz ve nehir taşımacılığında kullanılır.
• Hasarın geçişi CFR’ de olduğu gibi gemiye yüklendiği andan itibarendir. Bu sebepten satıcı sigortayı alıcı adına yapar.
• CIF satışlarda verilmesi gereken belge deniz konşimentosudur. Diğer taşıma belgeleri kabul edilmez.
• Satıcı malları ayrıca sigortalar ve masrafını öder.
• Sigortanın kapsamı en az malın CIF bedeli artı % 10; Toplam % 110 olmalıdır.
• Yalnız deniz ve nehir taşımacılığında kullanılır.
• Hasarın geçişi CFR’ de olduğu gibi gemiye yüklendiği andan itibarendir. Bu sebepten satıcı sigortayı alıcı adına yapar.
• CIF satışlarda verilmesi gereken belge deniz konşimentosudur. Diğer taşıma belgeleri kabul edilmez.
C P T : CARRIAGE PAID TO
(..... varış yeri belirtilerek) (Taşıma Bedeli Ödenmiş Olarak)
• Çok vasıtalı olanlar dâhil her türlü taşımacılıkta kullanılır.
• Satıcı masrafları kendisine ait olmak üzere taşıma sözleşmesi yapar.
• Teslim malların gümrük çıkış işlemlerinin yapılarak taşıyıcıya teslimi ile gerçekleşmiş olur.
• Riskler malların taşıyıcıya teslim edildiği andan itibaren alıcıya geçer.
• Teslim taşıma belgeleri ile ispatlanır.
• Alıcı belirlenen varış yerinde malları teslim alır
• Satıcı masrafları kendisine ait olmak üzere taşıma sözleşmesi yapar.
• Teslim malların gümrük çıkış işlemlerinin yapılarak taşıyıcıya teslimi ile gerçekleşmiş olur.
• Riskler malların taşıyıcıya teslim edildiği andan itibaren alıcıya geçer.
• Teslim taşıma belgeleri ile ispatlanır.
• Alıcı belirlenen varış yerinde malları teslim alır
C I P : CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO
(..... varış yeri belirtilerek) (Taşıma ve Sigorta Bedeli Ödenmiş Olarak)
• C I F teriminin deniz yolu dışındaki taşıma şeklidir.
• Satıcı CPT terimi ile aynı yükümlülükleri taşır.
• Her türlü taşıma vasıtası için kullanılır.
• Riskler malların ilk taşıyıcıya tesliminden itibaren alıcıya geçer.
• Sigorta satıcı tarafından, alıcı adına ve % 110 bedeli kapsayacak şekilde yaptırılır.
• Gümrük çıkış işlemlerini satıcı yerine getirir.
• Satıcı CPT terimi ile aynı yükümlülükleri taşır.
• Her türlü taşıma vasıtası için kullanılır.
• Riskler malların ilk taşıyıcıya tesliminden itibaren alıcıya geçer.
• Sigorta satıcı tarafından, alıcı adına ve % 110 bedeli kapsayacak şekilde yaptırılır.
• Gümrük çıkış işlemlerini satıcı yerine getirir.
4. GRUP D
D A P : DELIVERED AT PLACE
(yerinde teslim – ………yer ismi belirtilerek)
• Bu teslim şekli her türlü taşımacılıkta kullanılır.
• Yerinde teslimden amaç, satıcı firmanın alıcı firma tarafından belirlenen noktaya kadar riskleri üstlenerek alıcının emrine hazır bulundurmasıdır.
• Satıcı belirlenen yere kadar (araç üzerinde) malların teslim yükümlülüğünü yerine getirdiği ana kadar riskleri üstlenir.
• Teslim yerine kadar olan taşıma bedeli satıcıya, mallar alıcının tasarrufuna sunulduktan sonra alıcıya aittir.
• Satıcı, teslimatta alıcının gerekli önlemleri alması için aracın varış zamanını bildirmelidir.
• Satıcı istenen belgeler arasında alıcıya sigorta poliçesi göndermez fakat teslim yerine kadar bütün sorumluluk kendisine ait olduğundan kendi adına sigorta yaptırabilir.(aslında sigorta yükümlülüğü yoktur)
• Bu teslim şeklinde satıcı, malları alıcıya varış yerinde gümrük giriş işlemleri yapılmadan, taşıma aracından boşaltmadan teslim eder. Yani; malların ithalatçının ülkesinde belirtilen yerde hazır bulundurulmasıyla satıcı teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olur.
• Alıcı malların ithali için gümrük giriş formalitelerini tamamlar.
• Malların alıcının tasarrufuna sunulması ile bütün kayıp ve hasar riski alıcıya aittir.
• Yerinde teslimden amaç, satıcı firmanın alıcı firma tarafından belirlenen noktaya kadar riskleri üstlenerek alıcının emrine hazır bulundurmasıdır.
• Satıcı belirlenen yere kadar (araç üzerinde) malların teslim yükümlülüğünü yerine getirdiği ana kadar riskleri üstlenir.
• Teslim yerine kadar olan taşıma bedeli satıcıya, mallar alıcının tasarrufuna sunulduktan sonra alıcıya aittir.
• Satıcı, teslimatta alıcının gerekli önlemleri alması için aracın varış zamanını bildirmelidir.
• Satıcı istenen belgeler arasında alıcıya sigorta poliçesi göndermez fakat teslim yerine kadar bütün sorumluluk kendisine ait olduğundan kendi adına sigorta yaptırabilir.(aslında sigorta yükümlülüğü yoktur)
• Bu teslim şeklinde satıcı, malları alıcıya varış yerinde gümrük giriş işlemleri yapılmadan, taşıma aracından boşaltmadan teslim eder. Yani; malların ithalatçının ülkesinde belirtilen yerde hazır bulundurulmasıyla satıcı teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olur.
• Alıcı malların ithali için gümrük giriş formalitelerini tamamlar.
• Malların alıcının tasarrufuna sunulması ile bütün kayıp ve hasar riski alıcıya aittir.
D A T : DELIVERED AT TERMINAL
(… Varış yerinin ismi belirtilerek terminalde teslim)
• Bu teslim şeklinde satıcı, malları alıcıya varış yerinde gümrük giriş işlemleri yapılmadan, ancak riskler satıcıya ait olmak üzere taşıma aracından boşaltılarak teslim eder. Yani; malların ithalatçının ülkesinde belirtilen yerde hazır bulundurulmasıyla satıcı teslim yükümlülüğünü yerine getirmiş olur.
• Gümrük çıkış işlemleri satıcıya aittir.
• Her türlü taşıma aracı için kullanılır.
• Satıcı, teslim anına kadar bütün kayıp ve hasar riskini üstlenir.
• Sigorta yükümlülüğü yoktur.
(Fakat satıcı kendi riskini garanti altına almak için kendi adına sigorta yaptırabilir.)
• Teslim anından itibaren tüm riskler satıcıdan alıcıya geçer.
• Gümrük çıkış işlemleri satıcıya aittir.
• Her türlü taşıma aracı için kullanılır.
• Satıcı, teslim anına kadar bütün kayıp ve hasar riskini üstlenir.
• Sigorta yükümlülüğü yoktur.
(Fakat satıcı kendi riskini garanti altına almak için kendi adına sigorta yaptırabilir.)
• Teslim anından itibaren tüm riskler satıcıdan alıcıya geçer.
D D P : DELIVERED DUTY PAID
(… Varış yeri belirtilerek) (Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim)
• EXW teslim şeklinin tam tersine satıcı için en ağır yükümlülükleri getirir.
• Satıcı ihracat (çıkış) ve ithalatla (giriş) ilgili gerekli izinleri ve belgeleri alarak gümrükleme masraflarını (çıkış+giriş) karşılar.
• Teslim yerine kadar olan bütün risk satıcıya aittir.
• Mallar sözleşmede belirlenen yerde teslim edildikten sonra kayıp ve hasar riski alıcıya geçer.
• İthal işlemlerinin zor olduğu ülkeler için kullanılması önerilmez.
• Sigorta yükümlülüğü yoktur. (Satıcı kendi adına yaptırabilir.)
• Satıcı ihracat (çıkış) ve ithalatla (giriş) ilgili gerekli izinleri ve belgeleri alarak gümrükleme masraflarını (çıkış+giriş) karşılar.
• Teslim yerine kadar olan bütün risk satıcıya aittir.
• Mallar sözleşmede belirlenen yerde teslim edildikten sonra kayıp ve hasar riski alıcıya geçer.
• İthal işlemlerinin zor olduğu ülkeler için kullanılması önerilmez.
• Sigorta yükümlülüğü yoktur. (Satıcı kendi adına yaptırabilir.)